Vải Spandex Là Gì? Ứng Dụng Vải Spandex May Đồng Phục Y Tế
Nguyễn Tuấn Hoạt
| |18
Spandex, còn được gọi là Elastane hoặc Lycra (tên thương hiệu của DuPont), là loại sợi tổng hợp được biết đến với khả năng co giãn vượt trội. Về cấu tạo hóa học, Spandex là một polymer polyurethane segmented, chứa các phân đoạn cứng và mềm xen kẽ trong cấu trúc phân tử, tạo nên đặc tính đàn hồi độc đáo.
Đặc tính nổi bật nhất của Spandex là khả năng co giãn đến 500-700% chiều dài ban đầu và có thể phục hồi hoàn toàn khi không còn lực tác động. So sánh với cao su tự nhiên chỉ có thể giãn 100-200% và các loại vải thông thường như cotton chỉ co giãn 2-3%, Spandex thực sự là một bước đột phá trong công nghệ vải.
Các đặc tính chính của vải Spandex:
Vải Spandex ra đời từ nỗ lực tìm kiếm một vật liệu thay thế cho cao su trong Thế chiến II. Năm 1958, nhà hóa học Joseph Shivers tại tập đoàn DuPont (Mỹ) đã phát minh ra Spandex sau gần một thập kỷ nghiên cứu. Sản phẩm đầu tiên được thương mại hóa với tên gọi Lycra vào năm 1959, đánh dấu một bước ngoặt trong ngành công nghiệp dệt may.
Những năm 1960, Spandex bắt đầu được sử dụng trong trang phục thể thao, đồ lót. Đến thập niên 1970-1980, vải này trở nên phổ biến trong trang phục hàng ngày, đặc biệt là quần jeans. Cuối thế kỷ 20, Spandex đã thâm nhập vào ngành y tế với những cải tiến quan trọng về độ bền và khả năng kháng khuẩn.
Năm 2000 đánh dấu bước tiến lớn khi công nghệ sản xuất Spandex microfiber ra đời, tạo nên loại vải mỏng hơn, nhẹ hơn và thân thiện với da. Năm 2010, các nhà sản xuất bắt đầu phát triển Spandex kháng khuẩn, được xử lý với ion bạc hoặc các chất kháng khuẩn khác, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về vệ sinh trong môi trường y tế.
Được sản xuất theo 4 phương pháp chính: phản ứng khô, phản ứng ướt, phương pháp nóng chảy, phương pháp dung dịch. Trong đó, phương pháp phản ứng khô được sử dụng phổ biến nhất, chiếm khoảng 94% sản lượng Spandex toàn cầu.
Quy trình sản xuất cơ bản gồm các bước chính:
Công nghệ hiện đại đã cải tiến quy trình này với hệ thống kiểm soát nhiệt độ và áp suất chính xác, giúp tạo ra Spandex có độ đồng nhất cao. Spandex chất lượng cao thường được sản xuất với hệ thống lọc tiên tiến, loại bỏ tạp chất đến mức 0,5 micromet, trong khi các sản phẩm chất lượng thấp có thể có đường kính sợi không đều và độ bền kém hơn.
Trên thị trường hiện nay, vải Spandex xuất hiện dưới nhiều dạng khác nhau, từ Spandex nguyên chất đến các loại vải pha với tỷ lệ Spandex khác nhau. Mỗi loại đều có những ưu điểm riêng và phù hợp với các ứng dụng cụ thể trong ngành y tế. Việc lựa chọn chất liệu phù hợp phụ thuộc vào mục đích sử dụng, điều kiện làm việc và yêu cầu về độ bền, thoải mái.
Vải Spandex nguyên chất (100%) có độ co giãn cực cao, lên đến 700% chiều dài ban đầu và khả năng phục hồi gần như hoàn hảo. Vải mỏng, nhẹ (khoảng 30-40 g/m²) nhưng rất bền, chịu được hơn 50.000 lần co giãn mà không biến dạng.
Tuy nhiên, trong ngành y tế, Spandex nguyên chất ít được sử dụng cho đồng phục do một số hạn chế. Không thấm hút tốt, gây cảm giác bí và khó chịu khi mặc trong thời gian dài. Vải cũng dễ bị lưu giữ mùi và khó làm sạch hoàn toàn trong môi trường y tế đòi hỏi vệ sinh cao.
Vải Spandex nguyên chất thường được ứng dụng trong các sản phẩm đặc thù như băng nén y tế, đai lưng hỗ trợ, găng tay đặc biệt cho phẫu thuật vi mô. Chi phí của chất liệu Spandex nguyên chất cao hơn 30-50% so với các loại vải pha tùy chất lượng.
Vải pha Spandex-Cotton là sự kết hợp giữa độ co giãn của Spandex và khả năng thấm hút, thoáng khí của Cotton. Tỷ lệ phổ biến là 95-97% Cotton và 3-5% Spandex, tạo nên vải có độ co giãn vừa phải (khoảng 10-15%) nhưng rất thoải mái khi mặc.
Đối với đồng phục y tế, tỷ lệ pha trộn lý tưởng thường là 95% Cotton và 5% Spandex, đảm bảo cân bằng giữa độ thoải mái và khả năng co giãn. Với tỷ lệ này, vải vẫn giữ được đặc tính thấm hút mồ hôi tốt của Cotton, giúp người mặc thoải mái trong ca làm việc kéo dài, đồng thời có độ co giãn đủ cho các hoạt động chuyên môn.
Vải Spandex-Cotton được ứng dụng rộng rãi trong may áo blouse bác sĩ, đồng phục y tá và các trang phục y tế thường xuyên tiếp xúc với da. Ưu điểm lớn nhất là khả năng kết hợp sự thoải mái, độ thấm hút tốt với tính linh hoạt cần thiết cho môi trường làm việc năng động.
Vải pha Spandex-Polyester kết hợp độ bền, khả năng giữ màu của Polyester với tính co giãn của Spandex. Tỷ lệ thông dụng là 90-95% Polyester và 5-10% Spandex, tạo nên loại vải có độ bền cao, khả năng giữ form tốt, ít nhăn.
Đặc tính nổi bật của vải pha này là khả năng chống nhăn và giữ màu vượt trội qua nhiều lần giặt. Trong môi trường y tế, đây là ưu điểm quan trọng do đồng phục thường xuyên phải giặt ở nhiệt độ cao để khử trùng. Vải cũng khô nhanh hơn 40% so với vải Cotton pha, giúp tiết kiệm thời gian trong quy trình giặt là tập trung tại các cơ sở y tế.
Vải Spandex-Polyester đặc biệt phù hợp cho đồng phục scrubs (áo quần phòng mổ), quần y tế và áo khoác phòng lab. Loại này cũng được ưa chuộng cho trang phục y tế trong các khoa cấp cứu, phòng mổ, nơi đòi hỏi sự linh hoạt cao và tiếp xúc nhiều với dịch cơ thể.
Vải pha Spandex-Rayon là sự kết hợp giữa độ mềm mại, rũ tự nhiên của Rayon với khả năng co giãn của Spandex. Tỷ lệ pha trộn phổ biến là 75-80% Rayon và 20-25% Spandex, tạo nên vải có cảm giác mát, mềm như lụa nhưng vẫn có tính đàn hồi cần thiết.
Đặc điểm nổi bật của vải pha này là cảm giác mềm mại trên da, khả năng thấm hút tốt, độ rũ tự nhiên tạo nên vẻ thanh lịch cho người mặc. Vải không gây tiếng sột soạt khi chuyển động, một ưu điểm quan trọng trong môi trường bệnh viện đòi hỏi sự yên tĩnh.
Trong ngành y tế, vải pha Spandex-Rayon thường được sử dụng cho đồng phục của nhân viên tiếp tân, nhân viên hành chính y tế và các vị trí có tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân, đòi hỏi sự chuyên nghiệp, lịch sự. Vải cũng phù hợp với trang phục của bác sĩ tại các phòng khám tư nhân cao cấp, nơi yếu tố thẩm mỹ được đề cao.
Tuy nhiên, chất liệu này đòi hỏi chế độ bảo quản kỹ lưỡng hơn so với vải Polyester pha, khiến chi phí bảo trì lâu dài cao hơn khoảng 15-20%.
Vải Spandex có nhiều đặc tính làm nên giá trị ứng dụng cao trong ngành dệt may y tế. Tuy nhiên, cũng như mọi chất liệu khác, Spandex có cả ưu điểm và nhược điểm cần cân nhắc khi lựa chọn cho trang phục y tế. Việc hiểu rõ các đặc tính này giúp các cơ sở y tế đưa ra quyết định phù hợp với điều kiện làm việc cụ thể.
Mang đến nhiều lợi thế vượt trội giúp nâng cao hiệu quả làm việc và sự thoải mái cho nhân viên y tế trong môi trường đòi hỏi cao về chuyên môn.
Tính linh hoạt hỗ trợ hoạt động chuyên môn là đặc điểm nổi bật nhất. Nghiên cứu từ Hiệp hội Dệt may Y tế cho thấy mặc đồng phục có thành phần Spandex giảm 27% cảm giác mệt mỏi sau ca trực 12 giờ và tăng 32% khả năng thực hiện chính xác các thao tác chuyên môn. Các ưu điểm chính của Spandex:
Bên cạnh những ưu điểm nổi bật, chất liệu này cũng tồn tại một số hạn chế cần lưu ý khi sử dụng trong môi trường y tế.
Khả năng thấm hút kém là nhược điểm lớn nhất của Spandex nguyên chất, với khả năng hút ẩm chỉ đạt 0,5-1,5% so với 8-10% của cotton. Điều này có thể gây cảm giác không thoải mái trong môi trường làm việc nhiệt độ cao hoặc khi vận động nhiều. Các nhược điểm cần lưu ý:
Môi trường y tế đòi hỏi trang phục phải đáp ứng tiêu chuẩn cao về tính năng, độ bền và sự thoải mái. Vải Spandex đã chứng minh giá trị vượt trội của mình trong lĩnh vực này thông qua nhiều đặc tính đặc biệt.
Độ co giãn, đàn hồi cao của Spandex cho phép thực hiện mọi động tác chuyên môn một cách tự nhiên và chính xác. Khả năng giãn đến 500-700% và phục hồi gần như hoàn hảo giúp trang phục luôn ôm vừa vặn cơ thể trong mọi tư thế làm việc. Lý do nên chọn Spandex cho trang phục y tế:
Spandex đã tạo nên cuộc cách mạng trong ngành may mặc y tế với những ứng dụng đa dạng và hiệu quả. Khảo sát từ 50 bệnh viện lớn tại Việt Nam cho thấy 85% cơ sở đã chuyển sang sử dụng ít nhất một loại đồng phục có thành phần Spandex, đặc biệt trong các khoa cần độ linh hoạt cao.
Ứng dụng phổ biến nhất trong y tế là đồng phục bác sĩ và y tá. Áo blouse có thành phần Spandex giúp bác sĩ di chuyển thoải mái hơn trong khi vẫn duy trì vẻ chuyên nghiệp. Bộ scrubs với tỷ lệ Spandex 4-8% cho phép nhân viên y tế thực hiện các thao tác nhanh chóng và chính xác trong tình huống cấp cứu.
Mechic đã phát triển nhiều chất liệu vải pha Spandex chuyên biệt, tạo nên đột phá trong ngành y tế với công nghệ dệt may tiên tiến. Mỗi loại vải được nghiên cứu kỹ lưỡng để đáp ứng nhu cầu đặc thù của từng khoa phòng và môi trường làm việc y tế.
Tất cả các dòng vải của Mechic đều được kiểm nghiệm chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế OEKO-TEX® Standard 100, đảm bảo an toàn cho người sử dụng, thân thiện với môi trường hơn các sản phẩm thông thường.
Để kéo dài tuổi thọ và duy trì chất lượng của trang phục y tế làm từ chất liệu Spandex, việc bảo quản đúng cách đóng vai trò quan trọng, đặc biệt trong môi trường y tế với tần suất sử dụng và giặt giũ cao.
Cách giặt đúng phương pháp là yếu tố then chốt để duy trì độ đàn hồi. Trong môi trường y tế, việc giặt thường được thực hiện tập trung và tuân theo quy trình nghiêm ngặt. Nhiệt độ nước giặt lý tưởng nằm trong khoảng 30-40°C, giúp loại bỏ vi khuẩn nhưng không làm hỏng sợi Spandex.
Không nên vắt mạnh và sấy ở nhiệt độ cao, hai yếu tố có thể làm giảm đáng kể độ đàn hồi. Khi vắt, nên sử dụng chế độ vắt nhẹ hoặc vắt bằng tay một cách cẩn thận. Với quy trình sấy, nhiệt độ không nên vượt quá 60°C và nên lấy ra khi vải còn hơi ẩm để tránh co rút.
Hạn chế tiếp xúc với nhiệt độ cao là nguyên tắc quan trọng khi ủi trang phục có chứa Spandex. Nên ủi ở nhiệt độ thấp nhất có thể (120-140°C) và không ủi trực tiếp lên bề mặt vải, mà nên sử dụng lớp vải bảo vệ hoặc ủi mặt trái. Đối với trang phục y tế, nên ủi khi còn hơi ẩm để tránh làm hỏng sợi Spandex.
Mechic khuyến nghị sử dụng túi giặt lưới chuyên dụng cho quần áo y tế có thành phần Spandex, giúp bảo vệ vải trong quá trình giặt máy và kéo dài tuổi thọ lên đến 25%.
Vải Spandex đã trở thành thành phần không thể thiếu trong ngành dệt may y tế hiện đại, mang đến những cải tiến vượt trội về tính năng và sự thoải mái cho người mặc. Từ khả năng co giãn đa chiều đến độ bền vượt trội, Spandex đã chứng minh giá trị của mình trong việc nâng cao hiệu quả làm việc của nhân viên y tế.
Lý do nên chọn vải Spandex cho trang phục y tế vượt xa những hạn chế nhỏ mà nó có thể mang lại. Khả năng cải thiện hiệu suất làm việc, tăng sự thoải mái và duy trì vẻ chuyên nghiệp là những yếu tố then chốt giúp vải này trở thành lựa chọn hàng đầu trong ngành y tế.
Mechic tự hào cung cấp các sản phẩm chất lượng cao làm từ vải Spandex pha với các thành phần tối ưu. Từ đồng phục bác sĩ, y tá đến trang phục phòng mổ, Mechic cam kết mang đến sự thoải mái và hiệu quả cho đội ngũ y tế. Để tham khảo và đặt mua sản phẩm, khách hàng có thể truy cập website chính thức tại https://Mechic.vn/ hoặc liên hệ qua hotline 0888318890. Mechic - Nâng tầm đồng phục y tế, tôn vinh người mặc.
Bình luận về bài viết